ĐHQG-HCM có hai tiêu chí lọt vào Top 100 châu Á

Việc tăng bậc trong bảng xếp hạng là điều không hề dễ dàng trong bối cảnh các trường ĐH càng ngày càng chú trọng nâng cao vị trí của mình. Vậy đâu là nguyên nhân giúp ĐHQG-HCM có sự tiến bộ trong năm 2017? Bản tin ĐHQG-HCM đã có cuộc phỏng vấn với TS Nguyễn Quốc Chính - Giám đốc Trung tâm Khảo thí và Đánh giá chất lượng đào tạo ĐHQG-HCM về vấn đề này.

TS Nguyễn Quốc Chính trả lời phỏng vấn.

* Thưa ông, mục tiêu của xếp hạng ĐH là gì và hiện nay trên thế giới có những hệ thống xếp hạng nào? 

- Hiện nay, trên thế giới có hơn 50 hệ thống xếp hạng; trong đó, có 24 hệ thống xếp hạng quốc tế (global rankings) như ARWU, THE, US News, QS, SCImango… Ngoài ra còn có 32 hệ thống xếp hạng cấp quốc gia và khu vực (Regional and National Rankings) như Maclean (Canada), QAA (Anh), CHE (Đức), Hensachi (Nhật) …

Mục tiêu chung của các bảng xếp hạng ĐH thế giới là thông qua sự đánh giá, xếp hạng để tạo động lực thúc đẩy cải tiến chất lượng giáo dục ĐH, đóng vai trò là kênh thông tin tham khảo hữu ích cho phụ huynh, học sinh chọn trường và nhà tuyển dụng chọn lựa sinh viên tốt nghiệp. Ở một số quốc gia, kết quả đánh giá xếp hạng được sử dụng như là cơ sở để nhà nước đánh giá hiệu quả hoạt động của các cơ sở giáo dục. 

* Vậy QS có vai trò, vị trí như thế nào trong hệ thống xếp hạng ĐH trên thế giới? QS ASia có phải là sự lựa chọn hàng đầu của các ĐH châu Á? 

- Cũng như ARWU (Academic Ranking of World Universities), THE (Times Higher Education World University Rankings), QS làmột trong số bảng xếp hạng ĐH uy tín trên thế giới, được công nhận ở tất cả quốc gia. Trong khi ARWU, THE coi trọng thành tích khoa học của các trường với những tiêu chí khắt khe về mặt học thuật, phù hợp hơn với các ĐH thiên về nghiên cứu thuộc các nước phát triển, nhất là khu vực nói tiếng Anh thì QS quan tâm nhiều đến tác động của nhà trường tới các bên liên quan, thể hiện qua hai tiêu chí: Danh tiếng về học thuật và Danh tiếng với nhà tuyển dụng, chiếm 50% tổng số điểm đánh giá.

Từ năm 2009, QS Asia bắt đầu lựa chọn và công bố các trường ĐH hàng đầu châu Á trên cơ sở so sánh các trường ĐH trong cùng một khu vực với điều kiện kinh tế - xã hội tương tự nhau. Năm 2017, số lượng các trường ĐH xuất hiện trên bảng xếp hạng này được mở rộng lên đến 400. Các tiêu chí đánh giá của QS và QS Asia góp phần phản ánh sứ mạng cốt lõi của một cơ sở giáo dục ĐH gồm: đào tạo, nghiên cứu khoa học, phục vụ cộng đồng.

* Ông có thể đưa ra những phân tích chung từ kết quả của bảng xếp hạng QS Asia năm nay về vị trí các trường ĐH trong khu vực và của Việt Nam? 

- Theo thống kê, trong Top 10 ĐH dẫn đầu châu Á, có 2 ĐH của Singapore, 3 ĐH của Hong Kong, 3 ĐH của Trung Quốc và 1 ĐH của Hàn Quốc. Năm 2017, Nanyang Technological University (NTU) tăng 2 bậc, chiếm vị trí số 1 trong bảng xếp hạng này. Lần đầu tiên trong ba năm, National University of Singapore (NUS) rơi xuống vị trí số 2.

Xét về bình quân thứ hạng của các quốc gia Đông Nam Á có các ĐH xuất hiện trong Top 150 của QS Asia thì Singapore là quốc gia dẫn đầu về thứ hạng (dù chỉ có 3 ĐH), tiếp theo là Malaysia (với 7 ĐH), Indonesia (4 ĐH), Thái Lan (5 ĐH), Philippines (4 ĐH) và Việt Nam (2 ĐH).

Trong Top 400 trường ĐH mạnh nhất châu Á, Việt Nam có 5 đơn vị lọt vào top này, gồm: ĐHQG Hà Nội (ĐHQG-HN) thứ hạng 139, ĐHQG-HCM thứ hạng 142, Trường ĐH Bách Khoa Hà Nội thứ hạng 291-300, ĐH Cần Thơ thứ hạng 301-350, ĐH Huế thứ hạng 351-400. Trong đó, ĐHQG-HN duy trì hạng 139 như năm 2016, ĐHQG-HCM tăng 5 bậc từ 147 lên 142 so với năm 2016. 
Kết quả Top 150 của bảng xếp hạng QS Asia năm 2017 cho thấy có 9 cơ sở giáo dục ĐH có bước tiến vượt bậc khi lần đầu tiên vươn lên nhóm này. Đồng thời, 9 đơn vị khác bị loại loại khỏi Top 150. Điều này cho thấy thứ hạng ĐH rất dễ bị thay thế nếu các trường không cố gắng tối đa.

* Những đánh giá của QS dành cho ĐHQG-HCM như thế nào, thưa ông?

- Bảng xếp hạng QS Asia đánh giá một cơ sở giáo dục trên 10 tiêu chí với tổng số điểm là 100. Trong đó, hai tiêu chí chiếm trọng số cao nhất (chiếm 50%) là Danh tiếng học thuật (chiếm 30%) và Danh tiếng đối với nhà tuyển dụng (chiếm 20%). Năm 2017, ĐHQG-HCM đạt 58,3 điểm về Danh tiếng học thuật và 47,8 điểm về Danh tiếng nhà tuyển dụng. Kết quả trên đã đưa ĐHQG-HCM vào Top 100 châu Á ở hai tiêu chí này.

Trong phạm vi quốc gia, ĐHQG-HCM đang dẫn đầu cả nước ở ba tiêu chí: Danh tiếng học thuật, Danh tiếng nhà tuyển dụng và Tỷ lệ sinh viên quốc tế.

Đây là thành công bước đầu của ĐHQG-HCM khi chính thức tham gia “cuộc chơi xếp hạng”, khẳng định uy tín và chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học của ĐHQG-HCM trong khu vực và trên thế giới. 

* Việc tăng bậc trong bảng xếp hạng là điều không hề dễ dàng, vậy mà năm qua, ĐHQG-HCM đã tăng 5 bậc, theo ông tại sao ĐHQG-HCM lại có kết quả đáng khích lệ đó chỉ sau một thời gian ngắn?

- Năm nay, tiêu chí về danh tiếng nhà tuyển dụng của ĐHQG-HCM tăng 11 điểm so với năm 2016. Bên cạnh đó, những tiêu chí như giảng viên quốc tế, sinh viên quốc tế năm trước ĐHQG-HCM có điểm rất thấp thì năm nay đã tăng điểm một cách đáng kể. Mặc dù có một vài tiêu chí ĐHQG-HCM không được đánh giá cao bằng năm 2016 nhưng xét tổng thể ĐHQG-HCM tăng bậc trong bảng xếp hạng.

Sự thay đổi về điểm số của các tiêu chí trên là do từ năm 2016, ĐHQG-HCM đã bước đầu có những hoạt động tham gia xếp hạng thông qua việc chủ động cung cấp thông tin cho tổ chức QS và tăng cường tương tác với các bên liên quan. Kết quả này góp phần khẳng định chủ trương “chủ động tham gia xếp hạng” của ĐHQG-HCM là hoàn toàn đúng đắn.

*Được biết, ĐHQG-HCM liên tục tăng hạng trong nhiều năm qua, từ năm 2013 đến nay tăng 159 hạng, vậy theo ông, với tình hình hiện nay, ĐHQG-HCM cần phải làm gì để tiếp tục tăng hạng và có mục tiêu như thế nào trong thời gian tới ?

- Để đảm bảo sự phát triển liên tục và  bền vững, ĐHQG-HCM cần tiếp tục thực hiện các giải pháp đồng bộ để nâng cao năng lực của toàn hệ thống từ đó nâng cao chất lượng các hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học, phục vụ cộng đồng, đồng thời cần tiếp tục chủ động cung cấp thông tin, số liệu một cách có hệ thống cho các bên liên quan để tăng cường sự hiểu biết và phát triển các quan hệ hợp tác. 

Cần lưu ý rằng trong cuộc đua tranh thứ hạng, càng lên cao sẽ càng khó khăn do tất cả các trường đều nỗ lực. Chặng đường phía trước sẽ ngày càng nhiều gian nan thử thách. Để đạt được mục tiêu lọt vào Top 100 trường xuất sắc nhất châu Á đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng của toàn hệ thống.